-
1 бадын кæнын
сажать, рассаживать, усаживать -
2 бадын кӕнын
დასმა; დასხმა, ჩასხმა (მანქანაში, ავტობუსში,...) -
3 кæнын
I1) делать; творить; создаватьЦы ми кæныс? – Что ты делаешь? Чем ты занимаешься?
Цы кæныс? – Что с тобой?
Цы кодтай? – Что с тобой случилось?
2) строитьхæдзар кæнын – строить дом
3) изготовлять, производить4) вести, водитьсывæллоны скъоламæ кæнын – водить ребенка в школу
5) лить, наливатьфæтæген авджы кæнын – наливать керосин в бутыль
6) сыпать, насыпать; ссыпатькартоф уæрмы кæнын – ссыпать картофель в яму
7) надеватьхуд сæрыл кæнын – надевать шапку
8) открыватьдуар кæнын – открывать дверь
9) делаться, становитьсяIIпереводится по семантике имени, напр.:хуым кæнын – пахать
сыгъдæг кæнын – очищать, чистить
тæлмац кæнын – переводить (с одного языка на другой)
2) в сочетании с инфинитивом спрягаемого глагола образует побудительный залог глагола, напр.:зонын кæнын – знакомить
бадын кæнын – усаживать
хæрын кæнын – кормить
СПРЯЖЕНИЕ:кæндзæн (кæндзæни, кæндзæнис) — будет делатьУсловное наклонение (имеется только будущее время!)(с частицей «уадз» или «уадз æмæ» (пусть))(с союзами «кæд», «куы» (если)) -
4 кӕнын
1) გაკეთება; შექმნა2) აშენება3) მომზადება, გამზადება4) წაყვანა5) ჩამოსხმა6) ჩაყრა7) ჩაცმა, დახურვა8) გაღება9) დამხმარე ზმნა შედგენილ შემასმენელში, გამოხატავს მდგომარეობას (მოქმედებას), ითარგმნება სახელადი ნაწილის სემანტიკის შესაბამისად10) აწარმოებს საუღლებელი ზმნის ინფინიტიურ ფორმასთან ერთად მოქმედებით გვარს, მაგ.: зонын кӕнын გაცნობა -
5 туманить
несовер. фæлм бадын кæнын, фæлмæй æмбæрзын, мигъ бадын кæнын -
6 подстерегать
несовер. разы бадын, рæсæны бадын, хъахъхъæнынкошка подстерегает мышь – гæды мысты хъахъхъæны
см. подстеречь -
7 сажать
несовер.1. бадын кæнынон меня сажал на своего коня – йæ бæхыл мæ бадын кодта
2. садзынсажать фруктовые деревья – дыргъбæлæстæ садзын
-
8 отуманивать
несовер. талынг кæнын, мигъ бадын кæнынсм. отуманить -
9 засаживать
-
10 пересаживать
несовер.см. пересадить -
11 подсаживать
несовер. æргъæвын, бадын кæнын (зæгъæм, бæхыл)см. подсадить -
12 рассаживать
несовер.см. рассадить -
13 усаживать
несовер. бадын кæнынсм. усадить -
14 качаться
несовер.1. (колебаться) æнкъуысын, дзедзрой кæнын, хъеллау кæнынстена качалась, готовая рухнуть – сис æнкъуысти ракæлынæввонг
2. (при ходьбе) цудын, чиуын; дзой-дзой кæнын, цух-мухтæ кæнын -
15 надоесть
совер. хъуырмæ скæнын, зæрдæ сцъæх кæнын, бахъор кæнын, сфæлмæцын кæнынон мне надоел – мæ зæрдæ дзы сцъæх ис, мæ хъуырмæ мæ скодта, нал дзы фæразын
мне надоело сидеть дома – хæдзары бадынæй сфæлмæцыдтæн
-
16 строчить
несовер.1. (шить) хуийын, сынчытæ кæнынстрочить рукав – дыс сынчытæ кæнын
сижу у себя дома и что-то строчу (Чехов) – хæдзары бадын æмæ цыдæртæ хъулæттæ кæнын
-
17 отсиживать
-
18 виться
несовер.1. (обвиваться) здыхсын, тыхсын3. (кружиться – о птицах) тæхын, ратæх-батæх кæнын, цъыбар-цъыбур кæнын4. (о волосах) къæбæлдзыг уын, уылæнтæй бадын -
19 ყელი
хъуыр, къубал, хурх1) йӕ хурх ын ралыг кодта2) ахӕсгӕ фӕхудинаг ӕй кодта◊ ყელზე დადგომა – хъуыры фӕбадын◊ ყელის გამოჭრა – а) хурхы ралыг кӕнын; б) ахӕсгӕ уоеззау уавоеры ныппарын)◊ ყელის ჩასველება – хъуыр ахуылыдз кӕнын◊ ყელში წაჭერა – а) хурхыл бахӕцын; б) ахӕсгӕ баййарынქართულ-ოსური ლექსიკონი (Грузинско-Осетинский словарь) > ყელი
-
20 гармонировать
несовер. гармони кæнын, фидауын, арæхсын, бадын, хъуылай уынсвободные напевы не гармонируют с бряцанием цепей (Коста Хетагуров) – сæрибары зарджытæ нæ фидауынц хъадаманты дзæгъ-дзæгъимæ
- 1
- 2
См. также в других словарях:
СÆРЫЛ БАДЫН КÆНЫН — Искæмæн æгæр бартæ дæттын, æгæр æй суæндын кæнын. Афтæ йæм куы кæсæм, уæд хаххæй ахиздзæн æмæ нын ацы «сау адæмы» дæр нæ сæрыл сбадын кæндзæн. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
БЫНАТЫ БАДЫН КÆНЫН — Чидæр цы у, цы ран ис, цы аккаг у, цы у йæ тых, уый йын базонын кæнын, æмæ йæ хъуыддаг кæдæм нæй, уым йæхи ма тъыссын … Фразеологический словарь иронского диалекта
РАНЫ БАДЫН КÆНЫН — Уагмæ, ранмæ æркæнын … Фразеологический словарь иронского диалекта
бадын — ↓ абадын, бабадын, æрбадын, æрбабадын, рабадын, ныббадын, сбадын, фæбадын Хуымæтæг, æнæаразгæ, æдзæугæ мивдисæг. Æнæххæст … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
БÆРЗÆЙЫЛ БАДЫН КÆНЫН — Искæй æввонгæй, æнæ кусгæйæ хæссын, дарын, æгæр бирæ бартæ йын дæттын. Посадить на шею. Уæлдæр ахуырад райсгæйæ, дæ ныййарджытæ, науæд ма дæ хæстæджытæй искæй бæрзæйыл сбад æмæ цæттæйæ, æввонгæй хæр. (Санахъоты У. Сæрсæфæнмæ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
фæбадын — ↑ бадын Хуымæтæг, аразгæ, æдзæугæ мивдисæг. Æххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: фæбадынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: фæбадæн Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: фæбадæнтæ йедтæ Ифтындзæг: Æргомон здæхæн. Нырыккон афон. æз фæбадын … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
РАГЪЫЛ БАДЫН — Искæй сæрибардзинад, бартæ исын, искæмæн фыдæнæн митæ кæнын. Уазæгуарзаг сты, фæлæ се рагъыл бадын дæр никуы никæй бауагътой, иууыл хæрын æмæ нуазыны кой кæны. (Ф. 1989. 11.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЦАРДÆЙ БУХЪ-БУХЪ КÆНЫН — тж. ЦАРДÆЙ БУХЪХЪЫТÆ КÆНЫН Тынг хорз цæрын. Уас фæлдыст мæ куыдз уыцы рæстæгæн, нæ фæндтæ нын нæ хъуыры чи фæбадын кодта, æндæра афонмæ цардæй бухъ бухъ кæниккам. (СИ. 1990, 189.) Цардысты Албегатæ дæр, уæдæ цы, алцæмæй фагджынæй. Цардæй… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ÆВЗАДЖЫ АЛГЪЫЛ БАДЫН — Æдзух искæй кæнæ истæй кой кæнын, исты дзырдтæ фæлхатт кæнын, исты зæгъынмæ цæттæйæ лæууын. Сидеть на кончике языка. Канд мысæн бон нæ, фæлæ иннæ рæстæджыты дæр Къостайы ном иудадзыг не взаджы алгъыл бады. (Тыбылты А. Хетæгкаты Къостайы тыххæй.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
АРФ БАДЫН — 1. Исты куыстæй сисынæй нæ тæрсын. 2. Исты ныхас зæрдæмæ тынг айсын, лæмбынæг бахъуыды кæнын. Ацы ныхæстæ арф бадтысты Читъойы хъуыдыйы. (Фæрнион. Уады унæр.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ГАЧЧЫ БАДЫН — тж. ГАЧЧЫ ÆВÆРЫН Ранмæ, бынатмæ æмбæлон уавæрмæ æркæнын. Æдзух æнцонтæй нæ рауайы хъуыддаг, фæлæ куыд фæстагмæ йæ гаччы сбаддзæн. (МД. 1987, 10.) Æппын фæстагмæ Алæмæт йæ гаччы сбадт. (Биазырты Д. Алæмæт.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
